نان غني شده چيست؟

نان غني شده چيست؟

آهن يك ماده بسيار ضروري براي سلامت بدن است. نياز روزانه به اين ماده مغذي بسيار اندك و در حد ميلي گرم است اما گاهي همين مقدار كم نيز از طريق رژيم غذايي روزانه تامين نمي‌شود و در نتيجه در طولاني مدت، كمبود آهن سبب بروز بيماري، ناتواني و كم خوني مي‌شود. كودكان زير 5 سال، نوجوانان در سنين بلوغ (بخصوص دختران)، زنان سنين باروري (بويژه زنان باردار) و سالمندان بيشتر در معرض خطر كمبود آهن قرار دارند.

در كشور ما كم خوني و كمبود آهن از مشكلات تغذيه‌اي شايع است. به طوري كه كم خوني درحدود يك پنجم كودكان 6 ساله، نوجوانان و مادران باردار و يك سوم كودكان 23 – 15 ماهه گزارش شده است.

با مصرف منظم و روزانه نان غني شده با آهن و اسيدفوليك مي‌توان از عوارض ناشي از كمبود آهن پيشگيري نمود.

پيامدهاي كم‌خوني فقر آهن:

v      مبتلايان به كم خوني فقرآهن زود خسته مي‌شوند و قدرت و توانايي انجام كار در آن ها كاهش مي‌يابد.

v   در كم خوني فقرآهن احتمال ابتلا به بيماري‌هاي مختلف بعلت تضعيف سيستم ايمني افزايش مي‌يابد. طول مدت بيماري و شدت آن نيز در اين افراد بيشتر است.

v   ضريب هوشي كودكان مبتلا به كمبود آهن و كم خوني تا 10 امتياز كاهش مي‌يابد. توانايي يادگيري در اين كودكان كمتر است و در دوران تحصيل با افت تحصيلي مواجه مي‌شوند.

v      ميزان تمركز براي مطالعه (به ويژه در  دانش‌آموزان) كاهش مي‌يابد.

v      مرگ و مير مادران مبتلا به كم خوني فقرآهن شديد به هنگام زايمان افزايش مي‌يابد.

v      در مناطقي كه كمبود آهن و كم خوني شايع است، مرگ و مير جنين و شيوع تولد نوزاد نارس افزايش مي‌يابد.

غني‌سازي آرد با آهن و اسيد فوليك:

غني‌سازي آرد با آهن و اسيد فوليك از حدود پنجاه سال پيش در بعضي از كشورها به اجرا درآمده است.

اصطلاح غني‌سازي به معني اضافه كردن يك يا چند ريزمغذي به يك ماده غذايي به منظور بهبود سطح سلامت جامعه است.

در غني‌سازي مواد غذايي، غذاهايي كه همه روزه توسط مردم مصرف می شود انتخاب شده و به كمك دستگاه‌هاي خاصي در كارخانجات، مواد مغدي مورد نياز مثل ويتامين‌ها و مواد معدني به آن ماده غذايي اضافه مي شود. به عنوان نمونه در كشوري كه اغلب مردم آن برنج مصرف مي‌كنند اين ماده غذايي يك حامل خوب براي افزودن مواد مغذي است.

در كشور ما نان غذاي اصلي مردم به شمار رفته و بطور روزانه مصرف مي‌شود. (با ميانگين سرانه مصرف 320 گرم)، لذا انتخاب خوبي براي افزودن مواد مغذي مانند آهن و اسيدفوليك مي‌باشد. در حال حاضر نان غني‌شده (شامل نان لواش، تافتون و بربري) در سراسر كشور در دسترس مردم قرار دارد. با مصرف روزانه نان غني شده بخشي از نياز روزانه بدن به دو ريزمغذي آهن و اسيدفوليك تامين مي‌شود. اين راهكار جهت پيشگيري از كمبود آهن و اسيدفوليك در جامعه ما انتخاب شده است.

همه افراد حتي مبتلايان به تالاسمي نيز بدون به خطر افتادن سلامتي مي‌توانند از نان غني شده استفاده نمايند. استفاده از مكملهاي آهن و اسيدفوليك مغايرتي با مصرف نان غني شده ندارد.

توجه: در دوران بارداري چون نياز به آهن بسيار بالاست، علاوه بر مصرف نان غني‌شده، بايد مصرف مكمل آهن مطابق با توصيه‌هاي وزارت بهداشت،درمان و آموزش پزشكي معادل روزانه يك قرص سولفات فرو از شروع هفته 16 بارداري تا 3 ماه پس از زايمان ادامه يابد.

در غني‌سازي آرد با آهن و اسيدفوليك افزودن مواد مغذي هيچ تاثيري بر طعم، بو، مزه و رنگ و ظاهر نان ندارد.

فوايد غني‌سازي آرد با اسيدفوليك:

افزودن اسيد فوليك به آرد در پيشگيري از برخي بيماريهاي شايع بسيار موثر است:

v   كمبود اسيد فوليك در ماه اول بارداري كه سيستم عصبي جنين در حال شكل‌گيري است، مي‌تواند منجر به بروز ناهنجاري‌هاي مادرزادي در لوله عصبي شود. نقص لوله عصبي برحسب شدت آن مي‌تواند منجر به مرگ نوزاد شده و يا صدمات جبران‌ناپذيري به سلامت كودك وارد كند. مصرف نان غني شده با اسيد فوليك يكي از راههاي مهم پيشگيري از بروز نقايص مادرزادي لوله عصبي در نوزادان است.

v   نقش اسيد فوليك در پيشگيري از بيماريهاي قلبي عروقي و ابتلا به سرطانها نيز نشان داده شده است. برخي از كشورها، با اضافه كردن آهن و اسيدفوليك به آرد موفق شده‌اند شيوع نقايص مادرزادي لوله عصبي و بيماري‌هاي قلبي و عروقي را تاحد قابل ملاحظه‌اي كاهش دهند.

مصرف منابع غذايي حاوي آهن مانند گوشت، حبوبات و انواع مغزها، مصرف منابع غذايي ويتامين C از جمله سبزي‌ها و صيفي‌هاي تازه مانند:گوجه‌فرنگي، فلفل سبز، گل كلم، سبزي خوردن و ميوه‌ها بخصوص مركبات و خودداري از صرف چاي و قهوه از يك ساعت قبل تا 2 ساعت پس از صرف غذا از راه های افزایش میزان آهن در بدن است.

منبع: وب سایت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی

وب سایت اداره تغذیه معاونت دانشجویی فرهنگی